Werken in Frankrijk

In Frankrijk werken als EU-burger of als niet-EU-burger

EU-/EER-burgers hebben het recht om in Frankrijk te wonen en werken zonder werkvergunning. Tot 1 januari 2021 gold dit ook voor Britse burgers die alleen een treinkaartje of een volle benzinetank nodig hadden om het Kanaal over te steken en aan de andere kant te gaan wonen en werken.Sinds die datum maken de Britten echter geen onderdeel meer uit van de EU en kunnen ze dus ook niet voor onbepaalde tijd in Frankrijk verblijven zonder het juiste visum. Britten en inwoners van de VS, Canada, Australië of een ander niet-EU-land hebben eerst een verblijfsvisum en vervolgens een werkvisum nodig om te mogen werken in Frankrijk. 

De eerste stap is inzicht krijgen in de verschillende soorten werkvisa en de specifieke processen om ze aan te vragen. In dit artikel ontrafelen we de mysteries rondom Franse visa met behulp van een duidelijk overzicht en verschillende bronnen, zodat niets jouw werk als salarié(e) of travailleur/travailleuse independent(e) in Frankrijk meer in de weg staat. Ook kun je in dit artikel lezen in welke situaties je geen werkvisum hoeft aan te vragen. De informatie in deze tekst geeft een algemeen overzicht. Als je een werkvisum aan wil vragen of een bedrijf wil beginnen, adviseren we je om juridische en financiële experts in Frankrijk te raadplegen. Bewaar ook de visumwebsite van de Franse overheid tussen je favorieten: hierop kun je veel waardevolle en heldere informatie vinden. 

Heb ik een Frans werkvisum nodig? 

Nee

Je kunt onder de Schengen-visumvrijstelling reizen en werkactiviteiten uitvoeren zonder een werkvisum te hoeven aanvragen. Dit geldt echter alleen voor een maximale duur van 90 dagen binnen een periode van 180 dagen. Werkactiviteiten die je mag uitvoeren, zijn bijvoorbeeld bedrijfs- of bestuursvergaderingen bijwonen of een beurs bezoeken. Je kunt ook (potentiële of bestaande) klanten ontmoeten, op sollicitatiegesprek gaan, onderzoek uitvoeren of informatie verzamelen. Deze visumvrijstelling is ook van toepassing op medewerkers van sportgerelateerde, culturele, artistieke of wetenschappelijke evenementen, waaronder kunstenaars en technische medewerkers van filmproducties, audio-visuele projecten of televisieprogramma's, modellen die voor een fotoshoot of modeshow reizen, experts op het gebied van architectuur, techniek, financiën, verzekering of IT, en directieleden die op opdracht werken. Ook wanneer de (buiten de EU gevestigde) huishoudelijke hulp van een persoon of gezin meereist naar Frankrijk, heeft diegene geen visum nodig.

Ja

Net zoals in ieder land is ook in Frankrijk het type werkvisum afhankelijk van je specifieke omstandigheden of functie. Werkvisa kunnen variëren van een tijdelijk werkvisum voor studenten die onderwijs willen volgen in Frankrijk, tot een tijdelijk visum of seizoensgebonden werkvisum, tot de felbegeerde Europese blauwe kaart voor hooggekwalificeerde of hoogopgeleide professionals. Wanneer je een technischere baan hebt, bijvoorbeeld in de wetenschap, technologie, bouwkunde of wiskunde, zul je sneller een blauwe kaart krijgen. Ook als getalenteerd kunstenaar of entertainer maak je meer kans op een goedgekeurd werkvisum, net als - verrassend genoeg - wanneer je een eigen bedrijf wil beginnen in Frankrijk.

Over het algemeen genomen moet je een Frans werkvisum voor lang verblijf aanvragen als je:

• Voor een Frans bedrijf werkt met een langdurig Frans arbeidscontract
• Voor een langere periode naar een Franse vestiging van een in het Verenigd Koninkrijk gevestigd bedrijf wordt overgeplaatst
• Voor een langere periode diensten levert aan een klant in Frankrijk
• Werkzaam bent als zelfstandige
• Onderzoek uitvoert

Ben je een werknemer in loondienst die langer dan 90 dagen in Frankrijk gaat werken? Dan begint de procedure met de aanvraag van een werkvisum voor lang verblijf, dat tevens je verblijfsvergunning is. Als je een werknemer bent van een Frans bedrijf, is het de verantwoordelijkheid van je werkgever om een contract op te stellen en naar de lokale divisie van het Franse Ministerie van Arbeid te sturen. Zodra je contract is goedgekeurd, wordt het doorgestuurd naar het Office Français de l’Immigration et de l’Intégration (OFII).

Voor Britse burgers biedt de Britse overheidswebsite uitgebreide informatie over het reizen naar Frankrijk voor je werk en de verschillende procedures voor het aanvragen van deze specifieke visa. Omdat Groot-Brittannië geen onderdeel meer uitmaakt van de EU, kan deze informatie ook nuttig zijn voor andere niet-EU-burgers die een werkvisum willen verkrijgen in Frankrijk, aangezien de vereisten grotendeels overeenkomen.

Mensen die voor bepaalde specialistische functies naar Frankrijk verhuizen, kunnen daarna hun gezinsleden laten overkomen met een gezinsherenigingsvisum. Soms mogen echtgenoten ook werken in Frankrijk, afhankelijk van specifieke factoren, waaronder hoelang hun partner al in Frankrijk woont en welk type visum diegene heeft. De werkgever zorgt ook voor de visumaanvraag van gezinsleden, net zoals voor de werknemer zelf.

Dit zijn de verschillende soorten werkvisa en werkvergunningen in Frankrijk

Talentpaspoort

Frankrijk, waar de liefde voor kunst en cultuur groot is, biedt een zogenoemd 'talentpaspoort' (vergelijkbaar met een werkvergunning) voor niet-EU-burgers, niet-EER-burgers en inwoners van Zwitserland. Het meerdere jaren geldige talentpaspoort dat in 2015 door de Franse overheid in het leven is geroepen, is beschikbaar voor getalenteerden in verschillende categorieën. Over het algemeen is het paspoort bedoeld voor mensen met bijzondere vaardigheden waardoor diegene een aanzienlijke bijdrage zou leveren aan de Franse economie, vooral in intellectuele, wetenschappelijke, culturele, sportgerelateerde en humanitaire gebieden. Werknemers die al een arbeidscontract hebben bij een werkgever in Frankrijk, kunnen ook in aanmerking komen voor een talentpaspoort. 

De vergunning is onderverdeeld in de volgende tien categorieën:

1. Hoogopgeleiden die recent zijn afgestudeerd
2. Werknemers binnen een innovatief bedrijf
3. Zeer gespecialiseerde professionals (zie ook 'De Europese blauwe kaart' verderop in de tekst)
4. Werknemers met een Frans arbeidscontract op een missie
5. Onderzoekers en wetenschappers
6. Leiders van een innovatief economisch project
7. Economische of financiële investeerders
8. Bedrijfsvertegenwoordigers
9. Kunstenaars en artiesten
10. Internationaal of nationaal erkende bijdragers op het gebied van wetenschap, literatuur, kunst, onderwijs of sport
     

Leidinggevenden, zelfstandige ondernemers of werknemers die essentieel zijn voor de uitvoering van een specifiek project, kunnen deze vierjarige, verlengbare verblijfsvergunning aanvragen. De vereisten om je aanvraag goedgekeurd te krijgen, kunnen variëren afhankelijk van de verschillende bovenstaande categorieën, maar over het algemeen genomen moet je:

• Documentatie overleggen
• Een bachelordiploma of hoger hebben
• Een uitgebreid cv aanleveren
• Informatie verstrekken over je werk
• Kunnen aantonen dat je over voldoende financiële middelen beschikt

Gezinsleden hebben recht op een vergunning genaamd vie privée et familiale, waarmee de huwelijkspartner van de bezitter van een talentpaspoort na vijf jaar wettelijk kan werken in Frankrijk, en komen ook in aanmerking voor een verblijfsvergunning als langdurig ingezetene van de EG. 

Op de websites van de Franse openbare dienst en de Nationale Vergadering van Frankrijk kun je meer (Franstalige) informatie en de andere criteria vinden die zijn gesteld door de Commission Nationale des Compétences et Talents. 

De Europese blauwe kaart

Een Europese blauwe kaart biedt hooggekwalificeerde deskundigen buiten de EU een meerjarig visum met het recht om te wonen en werken in een EU-land, mits ze hoogopgeleid zijn (denk aan een universiteitsdiploma) en een arbeidscontract of bindend baanaanbod hebben met een hoger salaris dan gemiddeld in het EU-land waar het werk zal worden verricht. De blauwe kaart wordt in verschillende landen binnen de EU gebruikt, en is vergelijkbaar met een tijdelijke verblijfsvergunning.

In Frankrijk moeten buitenlandse werknemers kunnen aantonen dat ze voldoen aan (een deel van) de volgende voorwaarden om in aanmerking te komen: 

• Een vast arbeidscontract of een tijdelijk contract voor minstens één jaar bij een in Frankrijk gevestigde werkgever
• Een scholingsgraad van minstens 3 jaar hoger onderwijs, of documenten die minstens vijf jaar vergelijkbare werkervaring aantonen
• Een bruto jaarsalaris van minstens 1,5 keer het gemiddelde landelijke bruto jaarloon, dat per 1 januari 2022 € 53.836,50 bedroeg.

De Europese blauwe kaart is vier jaar geldig. Na die periode kunnen bezitters direct een permanente verblijfsvergunning krijgen indien ze hun baan behouden. Een voorwaarde is dat je minstens twee jaar blijft werken op het gebied waarvoor je de kaart toegekend hebt gekregen; daarna kun je ander specialistisch werk aannemen. Na vijf jaar kom je in aanmerking voor een verlengbaar tienjarig werkvisum voor lang verblijf.

Bezitters van een Europese blauwe kaart uit een andere EU-lidstaat kunnen een Franse verblijfsvergunning krijgen indien ze de aanvraag binnen één maand na aankomst in Frankrijk indienen en minstens 18 maanden in de andere EU-lidstaat hebben gewoond.

Om verwarring te voorkomen: deze specifieke verblijfsvergunning kun je ook tegenkomen in de kwalificatiecategorie van hooggekwalificeerde professionals (bezitters van een Europese blauwe kaart) van het talentpaspoort. De twee overlappen elkaar namelijk.

Speciaal visum

Kun je met jouw speciale vaardigheden (door het Franse Ministerie van Economische Zaken erkend als innovatief) iets unieks toevoegen voor een bedrijf? Dan heb je geluk, want dan zou je zomaar eens in aanmerking kunnen komen voor een Frans technisch visum voor werknemers als onderdeel van het talentpaspoortportfolio. In de meeste gevallen is je werkgever dan verantwoordelijk voor het aanvragen van je visum en het afhandelen van de administratie.

Tijdelijke werkvergunning 

Buitenlandse werknemers die niet in aanmerking komen voor een talentpaspoort kunnen nog steeds toegang krijgen tot de Franse arbeidsmarkt met een tijdelijke werkvergunning, mits hun werkgever een werkvisum heeft geregeld.

Een voorbeeld: als je wetenschapper, onderzoeker of docent bent die minder dan 90 dagen in Frankrijk wil werken, dient je werkgever ervoor te zorgen dat je op het moment van je reis een geldige werkvergunning (convention d'accueil) hebt. Dit wordt doorgaans geregeld via het Franse Ministerie van Arbeid, de DIRECCTE (Direction régionale des entreprises, de la concurrence et de la consummation, du travail et de l’emploi), of via een door de plaatselijke prefectuur (lokale overheid/administratief bureau in Frankrijk) goedgekeurde convention d'accueil. Jij of je werkgever dient ook een werkvisum voor kort verblijf te regelen zodat je tot 90 dagen in het land kunt verblijven, tenzij je een EU-/EER-burger bent of uit Zwitserland komt. Een werkvergunning voor kort verblijf (tot 90 dagen) is nodig wanneer je bijvoorbeeld voor een korte periode vanuit een buitenlandse vestiging van een bedrijf naar een Franse vestiging wordt overgeplaatst, of met een tijdelijk contract gaat werken voor een Frans bedrijf.

Verblijfsvergunning voor een uitzonderlijke economische bijdrage

Ben je een buitenlandse investeerder die minstens 10 miljoen euro wil investeren in de Franse economie in materiële of immateriële activa, of ben je van plan om minstens vijftig banen in Frankrijk te creëren of beschermen? Dan kun je in aanmerking komen voor een tienjarige verblijfsvergunning. Je huwelijkspartner en minderjarige kinderen krijgen in dit geval dezelfde rechten als jij. Ook dit type vergunning kan overlappen met het hierboven genoemde passeport talent (in de kwalificatiecategorie van economische en financiële investeerders). Dit visum is geldig zolang je een uitzonderlijke economische bijdrage blijft leveren. Hoewel dit type verblijfsvergunning voor velen niet is weggelegd, is dit toch een van de eerste opties die je als buitenlandse investeerder zou moeten verkennen wanneer je in Frankrijk een bedrijf wil starten en een verblijfsvergunning nodig hebt. De prefectuur kan de verblijfsvergunning verstrekken indien de verwachte of overeengekomen economische bijdrage van de aanvrager wordt gezien als uitzonderlijk door de specifieke eigenschappen ervan of gezien de situatie in het betreffende werkgebied.

Een eigen bedrijf beginnen in Frankrijk 

Hoewel het voor iedereen slim is om een juridisch of financieel adviseur of notaris in de arm te nemen om je tijdens de visumprocedure te begeleiden, is de noodzaak nog groter wanneer je je eigen bedrijf wil beginnen in Frankrijk. Via Notaires de France kun je een overzicht vinden van notaires en deskundigen uit de beroepsorganisatie l’Ordre des Experts-Comptables of de plaatselijke Kamer van Koophandel.
Wanneer je je eigen bedrijf wil beginnen in Frankrijk, ziet het proces er complexer uit dan wanneer je als salarié of salariée (werknemer) bij een bestaand bedrijf in dienst treedt. Toch lijkt het voor buitenlanders makkelijker om in Frankrijk een bedrijf te beginnen dan in veel andere landen. Uit een rapport van Ernst & Young uit 2013 bleek dat het makkelijker, goedkoper en sneller was om in Frankrijk een bedrijf te beginnen dan in de meeste andere G20-landen. Dit klinkt vast niet heel herkenbaar voor expats die in het verleden maandenlang hele middagen hebben moeten doorbrengen in de verschillende caisses (onder andere op het gebied van gezondheid, werkloosheid en sociale zekerheid) waar ze zich verplicht in moesten schrijven volgens de traditionele, complexere procedure. Het proces is de laatste jaren echter aanzienlijk vereenvoudigd. Je hebt nog steeds wat geduld (en genoeg inkt) nodig om de vele documenten aan te leveren, van belastingformulieren tot bankafschriften. Maar de status verkrijgen van micro-entrepreneur (voorheen auto-entrepreneur) is de ideale route wanneer je als zelfstandige wil werken, wil freelancen of simpelweg wat bij wil klussen in Frankrijk. 
 

Voordat je kunt beginnen met werken in Frankrijk, heb je de status van micro-entrepreneur nodig, omdat je verplicht bent om op al je facturen je SIRET-bedrijfsnummer te vermelden. Dit nummer heb je ook nodig voor alle verplichte sociale diensten en belastingafdelingen. Deze status kun je aanvragen via een van de vijf erkende bedrijfscategorieën, die allemaal hun eigen registratiecentrum (Centre de Formalités des Entreprises, oftewel CFE) hebben. De verschillende categorieën zijn:

• Commercieel of industrieel, waarbij je eigenaar bent van bijvoorbeeld een winkel, café of fabriek
• Ambacht of handwerk, zoals wanneer je in de bouw werkt of ander werk met je handen doet, inclusief bepaalde productieberoepen
• Zelfstandige of freelancer, waarbij je zelfstandig werkt en een dienst verleent (bijvoorbeeld als tandarts, schrijver, tolk of muzikant)
• Handelsagent, waarbij je handelt (bijvoorbeeld onderhandelt of verkoopt) namens een ander bedrijf
• Agrarisch Daarnaast moet je een bedrijfsvorm kiezen en het bijbehorende fiscale regime voor je bedrijf vaststellen, bijvoorbeeld of je een eenmanszaak wordt (enterprise individuelle, of EI) of een vennootschap (société). Er is een registratiecentrum in ieder Frans departement voor iedere afzonderlijke categorie. Dit is tevens je aanspreekpunt.

Je kunt het juiste CFE voor jouw bedrijfsvorm vinden via deze lijst. Het is ook belangrijk dat de Franse autoriteiten je kwalificaties en diploma's erkennen. Zorg daarom dat je de volgende documenten meeneemt of uploadt om je bedrijf te registreren:

• Bewijs van adres (energierekening, huurovereenkomst)
• Geldig identiteitsbewijs (geldig paspoort of nationaal ID-bewijs, verblijfsvergunning)

Het CFE verwerkt je aanvraag en stuurt je documenten door naar de relevante afdelingen, zoals de sociale zekerheid, het belastingkantoor, en uiteindelijk de afdeling voor volksgezondheid.

Tot slot registreert het INSEE (Institut National de la Statistique et des Études Économiques) je bedrijf in het nationale bedrijvenregister en ontvang je je SIREN-code. 

Voor een buitenlands bedrijf werken vanuit Frankrijk 

Werken in Frankrijk is legaal voor buitenlandse werknemers. Veel buitenlandse bedrijven die niet in Frankrijk zijn geregistreerd, bieden banen voor Engelstaligen in de Franse toeristenbranche, zoals reisleiders. Woon en werk je echter in Frankrijk, dan betaalt je werkgever een bijdrage aan het Franse socialezekerheidsstelsel, waardoor je onder andere recht hebt op Franse gezondheidszorg en ondersteuning bij werkloosheid. Als je geen EU-burger bent, moet je natuurlijk wel eerst een carte de séjour bemachtigen.

Studenten- en onderzoeksvisa

Buitenlandse studenten in Frankrijk kunnen met hun studentenvisum maximaal 964 uur werken in parttime betaalde banen. Daarnaast kunnen studenten een stage volgen (convention de stage), hoewel deze vaak onbetaald is. Het opleidingsinstituut in je thuisland moet een attestation voor je stage aanleveren, en van jou wordt verwacht dat je kunt aantonen dat je toereikende financiële middelen hebt (gemiddeld € 615,- per maand) en accommodatie in Frankrijk. Een tijdelijke werkvergunning voor wetenschappers of onderzoekers is een optie wanneer je een masterdiploma of hoger hebt en onderzoek uitvoert of doceert op universitair niveau. Dit type visum wordt een carte de séjour temporaire 'mention scientifique' genoemd en is één jaar geldig, waarna je de vergunning tot vier jaar lang jaarlijks kunt verlengen. Je hebt hiervoor een gastovereenkomst (convention d'accueil) van een wetenschappelijke organisatie of universiteit nodig. (Zie ook de bovenstaande informatie over werkvisa voor kort verblijf.)

Werkvisa voor seizoenswerk

Voor seizoenswerk kun je ook een tijdelijk visum of een visum voor kort verblijf aanvragen. Je verblijf kan onder deze categorie vallen wanneer je bijvoorbeeld een seizoensgebonden arbeidscontract hebt voor minimaal drie maanden (meestal kun je je visum dan tot drie jaar lang jaarlijks laten verlengen) en maximaal zes maanden per jaar. (Na die periode mag je niet meer in Frankrijk verblijven.) Je gezin kan in dit geval niet met je meeverhuizen.

Veelvoorkomende banen voor expats 

Zoals we al eerder vernoemden in de informatie over talentpaspoorten, staan technischere functies bovenaan de lijst van langetermijnbanen waarvoor getalenteerde, ervaren medewerkers nodig zijn, zowel binnen als buiten de EU. Ook productie, technologie, landbouw, energie en toerisme zijn belangrijke industriële sectoren in Frankrijk. Een groot deel van de expats met een Frans visum zijn hooggekwalificeerd op deze gebieden. Ook zakelijke functies en bestuursfuncties binnen Britse of andere buitenlandse bedrijven worden vaak bekleed door expats. Geldt dit ook voor jou? Dan is het de verantwoordelijkheid van je bedrijf om je visum te regelen en te bewijzen dat je met jouw specialisatie en unieke kwalificaties een bijdrage zult leveren aan het bedrijf (en aan Frankrijk!). Hierbij nemen bedrijven de visumaanvraag doorgaans voor hun rekening. Als expat kun je ook vaak aan de slag als docent Engels, au pair of reisleider. 

Waar en hoe vind je een baan? 

• Update je LinkedIn-profiel en andere online werkprofielen
• Zorg dat je cv actueel is
• Het is verstandig om ook voor een Franstalig cv te zorgen. Als je reageert op een in het Engels geschreven vacature, kun je je gegevens best in het Engels sturen, maar anders is het goed om te overwegen je cv door een professionele vertaler te laten vertalen naar het Frans. Bekijk hier een voorbeeld van een Frans cv
• Zoek op LinkedIn naar bedrijven in je interessegebied of werkveld en reageer met je cv en een sollicitatiebrief.
• Op de website van het Franse nationale uitzendbureau Pôle Emploi kun je een breed aanbod van banen vinden, waaronder ongeschoold en tijdelijk werk of werk met je handen. Voor geschoold werk en leidinggevende functies kun je terecht op de website van het nationale uitzendbureau APEC. De vacatures voor Franse banen van The Local  en advertenties in de Franse krant Le Figaro zijn ook al lange tijd goede bronnen voor werkzoekenden. 
• Een andere mogelijkheid: plan vooruit en zoek een baan in je thuisland met een vestiging in Frankrijk, zodat je daar na een bepaalde tijd naartoe kunt worden overgeplaatst.
• Wil je als au pair werken in Frankrijk? Neem dan eens een kijkje op deze websites: Go Overseas, GreatAuPair en Nannies Abroad.
• Als je Engels wil doceren als tweede taal, dan zijn er verschillende ESL-banensites ('English as a Second Language') waar je gebruik van kunt maken.
• XPatJobs.com is een goed platform voor wie Engelse les wil geven of in de kinderopvang wil werken.
• Zoek je een baan in een restaurantkeuken, een kunstgalerie of een modehuis? Stuur dan open sollicitaties naar je droomwerkgevers. Misschien kun je hier wel terecht voor tijdelijk werk, wat op de langere termijn zomaar eens tot meer kan leiden als je je talent laat zien of het bedrijf helpt innoveren. 
• In de toerismesector zijn vaak veel banen te vinden, omdat er altijd vraag is naar Engelstalige reisleiders. (Je moet natuurlijk wel veel weten van de plekken die je toeristen wil laten zien.) Veel toeristische bedrijven zijn in buitenlands bezit en geregistreerd buiten Frankrijk. Controleer in dit geval of je wettelijk gezien nog steeds in Frankrijk mag werken. 
• Functies gericht op PR, marketing en social media kunnen ook interessant zijn, omdat hiervoor vaak kandidaten worden gezocht die content in het Engels aan kunnen leveren.
• Houd voor tijdelijke banen zowel het online als het offline vacatureaanbod in de gaten op plaatsen waar veel expats samenkomen, zoals de American Church, de British Church, de British Library en het Canadian Culture Centre, allemaal in Parijs.
• Burgers uit EU- en EFTA-landen hebben toegang tot EURES, het Europese netwerk voor arbeidsbemiddeling dat door de Europese Commissie is opgezet om het vrije verkeer van werknemers binnen de zone te bevorderen. Hier kun je je cv uploaden, maar je kunt het netwerk ook gebruiken voor juridische en administratieve vragen.
• Krijg je geen geschikte baan gevonden? Dan kun je altijd nog overwegen om in Frankrijk op afstand te werken voor een bedrijf in je thuisland.

Conclusie

Geef de moed niet op en leer Frans! Hoewel Frankrijk een wereldspeler is waar vele internationale bedrijven gevestigd zijn, helpt het enorm als je de taal spreekt wanneer je op zoek bent naar een baan. Misschien duurt het even, maar als je eenmaal een werkvergunning en je droombaan te pakken hebt, is het werken in Frankrijk een ervaring die je nooit meer zult vergeten.

Ben jij klaar voor je verhuizing naar het zonnige Frankrijk? Vind dan je droomhuis met Kyero.